Dondurmanın buz kristallerine ve hijyene dikkat edin

Dondurma ve Sağlık Riskleri: Bakteriyel Tehlikeler ve Saklama Koşulları

Yaz aylarında artan dondurma tüketimi, dikkat edilmediğinde sağlık açısından riskler barındırıyor. Son yıllarda yapılan araştırmalar ve uzman görüşleri, özellikle dondurmanın uygun saklama biçimi ve hijyen koşullarının önemini ortaya koyuyor. Yanlış depolama ve dondurmanın üzerinde oluşan buz kristalleri, bakterilerin üremesi için elverişli ortam yaratabiliyor. Bu da gıda kaynaklı hastalıklara zemin hazırlıyor.

Özellikle Salmonella, Listeria ve Staphylococcus türü bakteriler, -18 °C ve altında donma sıcaklıklarında bile canlı kalabiliyor ve uygun koşullar sağlandığında çoğalabiliyor. Dondurmanın tekrar eriyip yeniden dondurulması, yani buz kristallerinin oluşması, enfeksiyon riskini yükseltiyor. Ayrıca dondurma kaşıklarının temiz olmaması da mikroorganizmaların bulaşmasına neden oluyor; bu detay, tüketimin güvenliği açısından göz ardı edilmemeli.

Dondurmada Buz Kristalleri ve Bakteriyel Üreme

Kristalleşmenin Oluşumu ve Etkileri

Dondurma üretim ve tüketim zincirinde sıcaklık dalgalanmaları gerçekleştiğinde, ürünün yüzeyinde buz kristalleri oluşur. Bu durum, dondurmanın eriyip yeniden donması anlamına gelir. Soğuk zincirin bozulduğu bu süreçte bakteri sporları aktif hale geçer ve çoğalır. Gıda mühendisi Dr. Selim Kaya’nın ifadesiyle, “Buz kristalleri, dondurmanın yapısal bütünlüğünü bozar ve mikroorganizmaların çoğalması için uygun ortam sağlar.”

Riskli Bakteri Türleri

• Salmonella: Enfeksiyon kaynaklı ishal, ateş ve karın ağrısına yol açar.
• Listeria monocytogenes: Bağışıklık sistemi zayıf bireylerde ölümcül seyredebilen enfeksiyonlar oluşturur.
• Staphylococcus aureus: Toksin üreterek bulantı ve kusmaya neden olur.

Gıda güvenliği uzmanlarının bildirdiğine göre Türkiye’de dondurma kaynaklı gıda zehirlenmesi vakalarının önemli bir kısmı, dondurmanın uygun şartlarda saklanmamasından kaynaklanıyor. Bu bakteri türleri, doğru sıcaklıkta saklanan ürünlerde kontrol altında tutulabiliyor.

Dondurma Kaşıklarının Hijyenine Dikkat

Dondurmanın tüketimi sırasında kullanılan kaşıklar da sağlık açısından risk oluşturabiliyor. Osmanlı Gıda Hijyeni Derneği’nin 2024 tarihli raporunda, kamusal alanlarda bulunan dondurma kaşıklarının uzun süre dış ortamda bırakılması, mikroorganizma kolonilerinin gelişmesine yol açtığı vurgulanıyor.

Kaşığın konulduğu suyun bulanık veya kirli olması, bakteri bulaşını artırıyor. Bu bağlamda, dezenfekte edilmiş ve temiz kaşık kullanımının zorunlu olduğu belirtiliyor. Özellikle çocukların ve yaşlıların dondurma tüketiminde kaşık hijyenine daha fazla dikkat edilmesi öneriliyor.

Üretim Sürecinde Hijyen ve Katkı Maddesi Kullanımı

Dondurma üretimindeki hijyen standartları, ürünün güvenliği açısından belirleyici. Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı güncel kriterlere göre, hijyenik olmayan koşullarda üretilen dondurmalarda; yabancı maddeler, mikrobiyal kontaminasyon ve kimyasal katkı maddeleri bulunabilir.

2023 yılındaki bir denetim raporu, bazı üreticilerin güneşte bekletilen dondurmaların erimemesini sağlamak için yasadışı katkı maddeleri kullandığını ortaya koydu. Bu maddeler, tüketicinin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Yetkililer, tüketicilerin güvenilir firmalardan ürün almalarını ve son kullanma tarihlerine dikkat etmelerini öneriyor.

Dondurma Tüketiminde Güvenlik Önerileri

• Kristalleşmiş dondurmadan kaçının: Yüzeyde buz parçacıkları olan, eriyip tekrar donmuş ürünler sağlık riski taşır.
• Az miktarda ve taze tüketin: Evde dondurma alındığında, hızlı tüketmek ve tekrar dondurmamak gerekiyor.
• Temiz ve dezenfekte kaşık kullanımı: Kaşık hijyeni, dondurma tüketirken gözden kaçmaması gereken bir konudur. Ayrıntılı bilgi için [dondurma hijyeni](https://www.medihaber.net/?s=dondurma hijyeni) kaynağına bakılabilir.
• Güvenilir üreticilerden alışveriş yapın: Ürünlerin son kullanma tarihlerini kontrol edin ve izinli, seri numarası olan markaları tercih edin.

Bu öneriler, gıda kaynaklı hastalıkların önlenmesinde önemli adımlar olarak kabul ediliyor.

Yaz Aylarında Dondurma Saklama Koşulları

Yaz aylarında dondurmanın doğru koşullarda saklanması, sağlık açısından büyük önem taşıyor. Dondurmanın -18°C ve altındaki sıcaklıklarda depolanması gerekir. Ev ortamında sıkça görülen buzdolabı sıcaklık dalgalanmaları, erime ve yeniden donma olayına yol açabilir. Bu da gıda güvenliğini tehlikeye atar.

Tüketici Elektroniği ve Gıda Uzmanı Ayşe Demir, Haziran 2025’te yaptığı açıklamada, “Dondurma, satın alındıktan sonra taşıma sırasında da soğuk zincirin bozulmaması için koruyucu kutularda taşınmalı” diyerek uygulamada dikkat edilmesi gereken noktaları belirtti.

Dondurma Hijyeni Kapsamında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Dondurmanın üzerinde buz kristalleri varsa ne yapmalıyım?

Buz kristalleri oluşumu, dondurmanın eriyip tekrar donduğunu gösterir. Bu tür ürünler tüketilmemelidir çünkü bakteri üremesine uygun ortam oluşmuştur.

Dondurma kaşığının hijyenini nasıl sağlayabilirim?

Kaşıklar temiz, dezenfekte edilmiş olmalı ve uzun süre dış ortamda bekletilmemelidir. Kamusal alanlarda tek kullanımlık veya ambalajlı kaşıklar tercih edilmelidir.

Dondurma alırken nelere dikkat etmeliyim?

Güvenilir markalar seçilmeli, son kullanma tarihi kontrol edilmeli ve ürünün ambalaj bütünlüğü bozulmamış olmalıdır. Üretim izinlerine ve hijyen standartlarına dikkat edilmelidir.

Evde dondurma ne kadar süre saklanabilir?

-18°C’de depolandığında, dondurma genellikle 1-2 ay tazeliğini korur. Ancak açıldıktan sonra kısa sürede tüketilmelidir.

Dondurma tüketiminden sonra mide rahatsızlığı belirtileri ortaya çıkarsa ne yapılmalı?

Bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal gibi belirtiler gıda zehirlenmesine işaret edebilir. Bu durumda vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir.

Buz kristalleri ve hijyen unsurları dondurmanın güvenli tüketimi için göz önünde bulundurulmalıdır. Sağlık otoriteleri, yaz aylarında serinletici gıdaların tüketiminde soğuk zincir ve temizlik kurallarına uymanın riskleri minimize edeceğini vurgulamaktadır. 2025 yılı itibarıyla yapılan çalışmalar, dondurma hijyeninin halk sağlığı açısından kritik bir konu olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda tüketicilerin bilinçli davranması, iyileştirilmiş üretim ve saklama şartlarına uyulması gerekmektedir.