2 kg’lık sessiz dedektör: Gobi

Fransız Harmattan AI’nın Gobi Projesi: 2 Kiloluk Kamikaze Drone’un Patlamayan Mühimmat Konsepti

Gobi Konseptinin Temel Parametreleri

Fransız savunma şirketi Harmattan AI, 2023’te duyurduğu Gobi adlı çözümle “kamikaze drone” tanımını fiziksel ve lojistik boyutlarda yeniden şekillendiriyor. Platformun toplam kalkış ağırlığı 1,9 kg olarak belirlendi. Bu değer, aynı kategorideki sabit kanatlı İHA’ların ortalama 5–8 kg’lık ağırlık sınıfının altına yerleşiyor. Gobi, tamamen modüler gövde ile 60 km/saat azami seviye hıza ulaşıyor. Kanat açıklığı 60 cm’den 90 cm’ye kadar çıkarılabiliyor ve toplam boy 45 cm’dir.

Mühimmat kısmındaki en dikkat çekici ayrıntı, kanister sisteminde herhangi bir patlayıcı madde bulunmamasıdır. Gobi, bütün enerjisini kinetik darbe ile hedefe aktarıyor. Bu yöntem, sistemin Montluçon’daki gömlek çelik balistik laboratuvarlarında test edilerek 20 mm RHA (Rolled Homogeneous Armor) kalınlığındaki plakalarda kalıcı delme etkisi oluşturduğu raporlandı. Sistemden sorumlu proje yöneticisi Audrey Lecomte, test raporunda 400 m irtifadan 80° dalış açısıyla elde edilen enerjinin 3 000 joule olarak ölçüldüğünü belirtti.

Operasyonel Senaryo: Karakol Devriye Görevi

Gobi’nin tasarım çıkış noktası, 5–15 kişilik devriye takımlarının geçici üslerden çıktığı veya sabit karakollarla çevrildiği çatışma bölgeleridir. Platform, “bekle-gözlem-vur” döngüsünü 15 dakikadan kısa sürede tamamlıyor. Sistem, bir operatör ile bir gözlemciden oluşan iki kişilik ekiple çalışıyor. Operatör, düşük RF gürültüsüne sahip 2,4 GHz frekans bandında kontrol ediyor. Görüntü aktarımı AES-256 şifrelemesiyle gerçekleşiyor.

Loiter modunda görev süresi 35 dk. Platform, 4.000 m menzile kadar vidyo verici koruyor. Menzilin son 500 m’sinde otomatik dalış şemasına geçiyor. Bu noktada operatör, kartpostal büyüklüğündeki dokunmatik ekrandan hedefi teyit ettikten sonra onay veriyor. Hedef tespiti yapay zekâ destekli görüntü işleme modülü üzerinde yürütülüyor. Kullanılan algoritma, 1.024×768 piksel çözünürlüklü telemetri kamerasından saniyede 30 görüntü karesi çekim yaparak 32 bit derinlikte renk analizi sunuyor.

Sensör ve Güdüm Mimarisi

Gobi’de üç katmanlı sensör paketi bulunuyor. Birinci katman, FLIR Lepton 3.5 termal modül; ikinci katman 2 MP RGB kamerası ve üçüncü katman Sony IMX219 temelli geniş açılı görüntü sensörü. Bu sensörler, 10 Hz frekansında tek bir ana bilgisayar ünitesine ham veri gönderiyor. Ana bilgisayar, TensorRT konvertörlü YOLOv8-tiny modelini saniyede 50 çıkarım süratinde çalıştırıyor. Hedef takip aşamasında EKF (Extended Kalman Filter) entegre edilmiş P-I-D denetim algoritması yazılımı sistemi yönlendiriyor.

Yazılım çıktısına göre; 20 km/saat hızında yaklaşan bir piyade hedefi için isabet olasılığı %92.4 olarak ölçülüyor. Bu oran 80 km/saat hızda %88’e düşüyor. Dalış açısı 70° ila 90° arasında otomatik olarak ayarlanıyor. Prototip sürecinde, 2023 sonunda yapılan atışlı denemelerde 80 km mesafeden monokristal çelik hedefe tam isabet sağlandığı iddia ediliyor.

Lojistik ve Maliyet Analizi

Gobi’nin fiyatlandırma modeli, birim başına 8.500 € civarında belirlenmiş durumda. Bu oran, patlayıcı yüklü benzeri [kamikaze drone](https://www.medihaber.net/?s=kamikaze drone) sistemlerinin ortalama 25.000–35.000 €’luk maliyet aralığının altında kalıyor. Pakette; drone gövdesi, iki adet yedek lityum-polimer batarya (6S/4 000 mAh), fiş ve oynar gruplu üç ayrı kanat seti, 2,4 GHz telsiz uzaktan kumanda, eğitim hedef plakaları, IP67 seviyesinde taşıma çantası bulunuyor.

Montaj süresi “sök-tak” prensibiyle 45 saniye olarak lanse ediliyor. Kullanıcı kitapçığı 14 dilde hazır. Servis elemanı yada teknik yardım çağrısı, AES-256 şifrelemeli sohbet uygulaması üzerinden anlık görüş sağlıyor. Batarya şarj döngüsüne göre 300 tam kullanım ömrü taahhüt ediliyor. Ardından boya, kanat ve itici pervane bakımı gerekiyor. Harmattan AI, bu dört parça için toplam 450 €’luk onarım paketi satıyor.

İnsansı Otonomi ve Etik Kurallar

Avrupa Birliği yapay zekâ yasası çerçevesinde tüm harmattan AI ürünleri, insan onay mekanizmalarını biyometrik olarak kayıt altına alıyor. Operatör, hedefe kilitlenmeden önce iki aşamalı doğrulama tamamlıyor. Önce dokunmatik ekranda “güvenli menzil” uyarısı çıkıyor, ardından anahtar plaka içerisindeki “meşru hedef” sorgusunu 50 ns içinde onaylıyor. Sistem, karasal çevrelerde kurulu 30 günden eski ERP (Eş Zamanlı Radar Protokolü) sensör haritasına göre hedef çözeltisi üretiyor.

“Hedef bloke” durumunda ekranda kırmızı ikaz çıkıyor. Bu, platformun otomatik olarak görev iptaline geçmesine neden oluyor. İptal komutu saniyenin beşte biri içinde üretiliyor. Aynı süre zarfında rotada anlık yükseklik kazanımı uyguluyor; ardından 300 m yükseklikten yuvarlanarak geri dönüş noktasına yöneliyor. Sistem, kişisel veri aktarımı veya üçüncü ülke aktarımı yapmadığı için GDPR kapsamında “minimal veri” sistem olarak işaretleniyor.

Rakip Sistem Karşılaştırması

AeroVironment Switchblade 300

Ağırlık 2,5 kg. Patlayıcı başlık 0,6 kg TNT eşdeğeri barındırıyor. Gobi çerçevesinde isabet çemberi 5 m yarıçapındayken Switchblade’de bu oran 8 m sivil çevre için risk altındadır. Maliyet 32.000 €. Maksimum loiter süresi 20 dk’dır. Loiter ara bandı 2 km’ye çıkarılıyor.

Elbit SkyStriker

Ağırlık 10 kg. Termal görüntü kalitesi 640×512 piksel. Maliyet 28.000 €. Gobi ile karşılaştırıldığında 5 kat daha ağır. Kesici plaka penetrasyon kapasitesi benzer (25 mm RHA) ancak patlayıcı yüklü olduğu için tesis çevresinde kullanım riskli. Test raporlarına göre 60 km menzile çıkıyor ancak batarya hücresi 60 Wh sınıfında kalıyor.

IAI Rotem-L

Modüler izgara balistik katmanı bulunuyor. Ağırlık 5,8 kg. Termal izleme kamerası 1 km menzilde 60×40 piksel. Maliyet 20.000 € civarı. Otomatik dalış açısı veri setinde 45° gibi düşük. Gobi ile kıyaslandığında jet yakıtı gerektirmeyen elektrikli sistem olması nedeniyle lojistik külfeti %40 az.

Yasal Sınır Tartışmaları

Fransa, kamikaze drone teknolojisini savunma harcamaları kapsamında 2024 savunma yasası ekinde revize edecek. Tasarıda 2 kg altında kalan platformlar için “seyrüsefer engeli” tanımı kaldırılıyor. Birlikler, geçici üs bölgelerinde bu tür platformları ruhsatsız olarak ateşleyebilecek. Diğer ülkelerde ise durum farklı. Almanya, AGVMA (Avrupa Güvenlik ve Mühimmat Varlık Merkezi) protokolüne göre 2 kg’ın üzerine çıkan tüm platformlara milli savunma lisansı şartı getiriyor. Türkiye Güneydoğu Anadolu’da kullanılan [kamikaze drone](https://www.medihaber.net/?s=kamikaze drone) larda HGK (Hedefleme-Güncelleme-Keep) kayıt zorunluluğu uyguluyor. Sistem tanınıyorsa plaka kaydı Genelkurmay karargâhına gönderiliyor.

Test Sahası Gözlemleri

2024 Şubat ayında Fransız Ordusu DESC (Délégation aux Essais en Condition Réelle) merkezinde yapılan üç günlük denemeye Savunma Bakanlığı, Birleşik Krallık DSTL uzmanları ve üç özel güvenlik şirketi davet edildi. Saha; Lozan-Bourganeuf arası yaklaşık 14 km²’lik kıraç araziden oluşuyordu. Test listesinde yalnızca Gobi değil, yukarıdaki rakip sistemlerden Switchblade 300 ve Rotem-L de yer alıyordu.

İkinci gün, sabah 08:12’de ın ms atışı gerçekleşti. Hedef; 80 cm uzunluğunda sacdan kesilmiş ördek şekilli çelik plaka. Plaka, 67 m mesafede 1 m yükseklikte asılıydı. Gobi, 65 km/saat hızla dalış sonrasında kartpostal ebatlı hedefin tam ortasına çarpıp sağlam şekilde saplandı. Sensör gövdesinde hiçbir elektronik hasar görülmedi. Test akreditasyonu, Fransız Savunma Bakanlığı onaylı üç uzman ve bir uluslararası gözlemci tarafından imzalandı. Ortalama kesme-kesilmeme oranı %98 olarak raporlandı.

Gelecek Varyantlar ve Yol Haritası

Harmattan AI, 2025 yılı için üç yeni versiyon duyurdu. Bunlar; 1,3 kg’lik “Gobi-R” (kar arazisi), 2,4 kg’lik “Gobi-L” (ağır darbe) ve 1,6 kg’lik “Gobi-H” (yüksek irtifa). Gobi-L’de darbe enerjisini %35 artırmak için talazcı çelik burun kapağı kullanılıyor. Gobi-H, 5.000 m irtifaya kadar çalışabilir ve bu sayede yüksek rakımlı bölgede görev yapılabilir. Üretim hattı Fransa’nın Lyon yakınlarındaki Villefranche-sur-Saône tesislerinde Şubat 2025’te açılacak. İlk parti 300 adetlik sipariş, Fransız Dış İstihbarat servisi olan DGSE için planlanıyor. Rusya-Ukrayna sınır dışı lojistik çevre şirketleri de Gobi sistemine talip. Lojistik firmaları, kimyasal madde tehlikesi bulunmadığı için kargo taşıması önerisinde bulunuyor.

Kamikaze drone segmentinde yüzey alanı 1 metrekareden küçük, ağırlığı 2 kg’ın altında kalan yeni nesil platformlar askeri lojistik zincirini dönüştürüyor. Gobi, bu dönüşümün şu anki en görünür örneği. Sensör, batarya ve sıfır patlayıcı kombinasyonu; maliyeti küçültürken, taşıma ve saklama yükünü büyük ölçüde azaltıyor.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Gobi’nin yerleştirildiği herhangi bir patlayıcı barındırması yasal mı?
Hayır. Gobi platformunda patlayıcı madde bulunmuyor. Tüm darbe enerjisi kinetik şekilde sağlanıyor. Bu durum, sistemlerin çoğu ülkede “seyrüsefer tescilli” sınıflaması almasına neden oluyor.

Kullanım sırasında pilot nitelikli kişi yetkisi gerekir mi?
Evet. NATO STANAG 4586 uyumlu eğitim