Alzheimer’ı Kan Tahliliyle Erken Teşhis Etmek Mümkün Mü?
Alzheimer Hastalığının Erken Teşhisi Üzerine Çalışmalar
Bilim insanları, Alzheimer hastalığını kan tahliliyle erken teşhis etmek için yoğun çaba harcıyor. ETÜ Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Enes Arslan, Matematik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Harun Selvitopi ve Temel Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Aydemir, “Alzheimer hastalığının erken teşhisi için Agregasyon-İndüklenmiş Florasan (AIE) probların geliştirilmesi” isimli proje ile TÜBİTAK’a başvurdular. Proje, yürütme aşamasında destek alarak deneysel çalışmalar sürdürmekte.
Kan Tahliliyle Erken Teşhis İmkânı
Ekip, Alzheimer hastalığının erken teşhisini hedefliyor. Doç. Dr. Arslan, yıllarca Alzheimer ve Parkinson hastalıkları için tedavi edici ilaçlar üzerinde çalıştıklarını ifade etti. Mevcut sistemde hastalığın yalnızca ilerlemesini yavaşlatan ilaçlar bulunmakta, bu durum hastaların yaşam kalitesini artırmakla birlikte hastalığın kökünden çözülmesine yardımcı olmuyor.
Arslan, bu konudaki en büyük sorunun hastalığın teşhis edilmesinde yaşanan gecikme olduğunu belirtti. “Erken teşhis, bu hastalığın üstesinden gelmek için kritik öneme sahip” dedi.
Erken Teşhis Yöntemlerine Yönelik Gelişmeler
Ekip, semptomlar ortaya çıkmadan ve hastalık ilerlemeden teşhis koyacak yöntemler geliştirmek için çalışmalarını sürdürüyor. Belirli moleküller dizayn edilerek bu moleküllerin sentezlenmesi ve karakterizasyonu üzerine yoğunlaşılıyor. Arslan, projeye ilişkin “Kandan aldığımız örneklerle Alzheimer hastalığının varlığını tespit edebilmek hedefindeyiz” açıklamasında bulundu.
Arslan, bu sürecin başarıyla ilerlediğini belirtiler. Elde ettikleri moleküllerle Alzheimer’a neden olan proteinleri tespit etme aşamasında olduklarını vurguladı.
Testlerin Güvenirliği ve Uygulaması
Arslan, geliştirilen testin kesin sonuçlar vereceğini ifade etti. “Bu test sayesinde bir hastada hastalık başlangıcı olduğunu tespit edebiliyorsak, bunun doğru olma oranı yüzde 99,9’dur” dedi. Bu durum, mevcut yöntemlerden çok daha güvenilir bir çözüm sunuyor.
Deneysel Çalışmalar ve Ekip Çalışması
Matematik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Harun Selvitopi, ilk aşamada Alzheimer proteinine bağlanabilecek molekülleri tespit ettiklerini açıkladı. “Yüksek enerjiyle bağlanan molekülleri sentezleyip deneysel çalışmalara başladık. Hedefimiz, bu moleküllerin potansiyelini en üst düzeye çıkarmak,” dedi.
Temel Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Aydemir ise geliştirdikleri kitin Alzheimer hastalığının ön teşhisi için oluşturulduğuna dikkat çekerek, uygulama safhalarının teorideki güçlü verilerle örtüşmesini sağlamaya çalıştıklarını belirtti.
Bilimsel Süreç ve Gelecek Hedefleri
Şu anda araştırmanın ön aşamasında bulunuluyor ve ilerleyen zamanda test yöntemleri daha da geliştirilip kullanıcıların hizmetine sunulması hedefleniyor. Bu geliştirmelerle Alzheimer hastalığına dair hem teşhis koyma hem de tedavi imkânlarının genişlemesi planlanıyor.
Bilim insanlarının bu çalışmaları, Alzheimer hastalığıyla ilgili mücadelede önemli bir kapı aralayabilir ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yönelik yeni bir ümit vadedebilir.
