Mide Gribi Salgınına Dikkat

Son Dönemde Artış Gösteren Mide Gribi: Viral Gastroenterit Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Sonbahar ve kış aylarında kapalı alanlarda geçirilen sürenin artmasıyla birlikte, halk arasında mide gribi olarak bilinen viral gastroenterit vakalarında dikkat çekici bir artış gözlemleniyor. Bu bulaşıcı hastalık, özellikle okul, kreş, ofis ve toplu taşıma gibi kalabalık ortamlarda hızla yayılıyor. Gerçek grip (influenza) ile bir ilişkisi bulunmayan bu rahatsızlık, mide ve bağırsakların iltihaplanması sonucu ortaya çıkıyor.

Mide Gribinin Nedenleri ve Bulaşma Yolları

Viral gastroenteritin en yaygın etkenleri norovirüs ve rotavirüstür. Norovirüs, tüm yaş gruplarını etkileyebilen ve son derece bulaşıcı olan bir virüstür. Rotavirüs ise özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda şiddetli ishale neden olan başlıca etkendir. Adenovirüs ve astrovirüs gibi diğer virüs türleri de daha nadir olmak üzere benzer tablolara yol açabilir.

Hastalığın bulaşması fekal-oral yol olarak adlandırılan, virüsün ağız yoluyla vücuda girmesiyle gerçekleşir. Bu bulaşma hasta kişilerle doğrudan temasta bulunma, virüs bulaşmış yüzeylere (kapı kolları, musluklar, ortak kullanılan elektronik cihazlar) dokunulması ve ardından elin ağza götürülmesiyle olabilir. Kontamine olmuş, yani temizlenmemiş gıda ve suların tüketilmesi de önemli bir bulaşma nedenidir. Özellikle tuvalet sonrası ve yemek hazırlamadan önce el hijyenine dikkat edilmemesi, salgınların yayılmasını hızlandırır.

Viral Gastroenteritin Belirtileri ve Seyri

Mide gribi belirtileri virüse maruz kalındıktan sonra 24-48 saat içerisinde ani bir şekilde başlar. Klinik tablo genellikle 1 ile 3 gün arasında sürer, ancak bazı vakalarda bu süre bir haftaya kadar uzayabilir. En karakteristik semptomlar bulantı, kusma, sulu ishal ve karın kramplarıdır. Bunlara ek olarak hastalarda hafif veya orta şiddette ateş, baş ağrısı, kas ağrıları ve genel bir halsizlik durumu görülebilir.

Vücudun sıvı kaybetmesi anlamına gelen dehidrasyon, özellikle kusma ve ishalin şiddetli olduğu durumlarda ortaya çıkabilen ciddi bir komplikasyondur. Ağız kuruluğu, baş dönmesi, idrara çıkma sıklığının azalması, göz yaşı olmadan ağlama (bebeklerde) ve aşırı susama hissi dehidrasyonun başlıca uyarı işaretleridir. Bu belirtiler gözlemlendiğinde tıbbi yardım alınması önem taşır.

Kimler Risk Altında ve Tedavi Süreci

Herkes viral gastroenterite yakalanabilse de, hastalık bazı gruplarda daha ağır seyredebilir ve komplikasyon riski taşıyabilir. Bu risk gruplarının başında bağışıklık sistemi henüz tam olarak gelişmemiş küçük çocuklar ve yaşlı bireyler gelir. Kronik hastalığı (diyabet, böbrek hastalığı, kalp yetmezliği gibi) bulunanlar veya bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullanan kişiler de yüksek risk altındadır.

Viral gastroenteritin tedavisinde ana hedef, kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin yerine konmasıdır. Antibiyotikler virüsler üzerinde etkili olmadığı için kullanılmaz. Hafif ve orta şiddetli vakalarda hastalara bol miktarda su, ayran, elma suyu veya eczanelerden temin edilebilen oral rehidratasyon sıvıları içmeleri önerilir. Yağlı, baharatlı ve şekerli gıdalardan kaçınarak, muz, pilav, elma püresi ve haşlanmış patates gibi sindirimi kolay besinler tüketmek bulantı ve ishalin şiddetini hafifletmeye yardımcı olur. Şiddetli sıvı kaybı yaşayan hastaların hastaneye yatırılarak damar yoluyla sıvı desteği alması gerekebilir.

Mide Gribinden Korunma Yöntemleri

Hastalıktan korunmanın en etkili yolu kişisel hijyen kurallarına sıkı sıkıya uymaktan geçer. Ellerin en az 20 saniye boyunca sabun ve bol su ile yıkanması, özellikle tuvalet sonrası, yemek hazırlamadan önce ve toplu taşıma gibi kalabalık ortamlardan çıkıldığında hayati öneme sahiptir. Alkollü el dezenfektanları, su ve sabunun olmadığı durumlarda ikinci bir alternatif olarak kullanılabilir.

Hasta bireylerin iyileşene kadar yiyecek hazırlamaması, evde ortak kullanılan havlu ve mutfak eşyalarının ayrılması gerekir. Hastanın kullandığı tuvalet ve lavaboların çamaşır suyu içeren temizleyicilerle sık sık dezenfekte edilmesi diğer aile bireylerine bulaşma riskini azaltır. Taze sebze ve meyvelerin tüketilmeden önce bol su ile iyice yıkanması, şüpheli kaynaklardan su içilmemesi ve özellikle sonbahar-kış aylarında kapalı ortamların sık sık havalandırılması da alınabilecek diğer önlemler arasında yer alır. Rotavirüs aşısı, bebeklerde ciddi hastalık riskini önemli ölçüde azaltan ve rutin aşı takviminde yer alan bir korunma yöntemidir.

Özellikle mevsim geçişlerinde ve soğuk aylarda görülme sıklığı artan mide gribi, doğru hijyen uygulamaları ve korunma yöntemleriyle büyük oranda önlenebilen bir hastalıktır. Belirtiler ortaya çıktığında vücudu dinlendirmek ve yeterli sıvı almak, iyileşme sürecini hızlandıran en önemli faktörlerdir. Sıvı kaybı belirtileri gösteren risk grubundaki bireylerin ise vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurması gerekmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Mide gribi ile influenza (grip) aynı hastalık mıdır?
Hayır, kesinlikle aynı hastalık değildir. İnfluenza solunum sistemini (burun, boğaz, akciğer) etkileyen bir virüstür ve belirtileri arasında yüksek ateş, şiddetli kas ağrıları ve kuru öksürük ön plandadır. Mide gribi ise sindirim sistemini (mide, bağırsaklar) hedef alır ve ana belirtileri ishal ile kusmadır.

Mide gribi için hangi doktora gidilir?
Yetişkinler için Dahiliye (İç Hastalıkları) veya Enfeksiyon Hastalıkları bölümlerine, çocuklar için ise Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları (Pediatri) bölümüne başvurulması uygundur.

Mide gribi geçiren bir kişi ne kadar süreyle bulaştırıcıdır?
Hasta, belirtilerin ortaya çıktığı ilk günlerde en bulaştırıcı dönemdedir. Ancak iyileştikten sonra bile virüsü dışkı yoluyla birkaç gün hatta bazen haftalar boyunca yaymaya devam edebilir. Bu nedenle iyileşme sonrasında da bir süre hijyen kurallarına azami ölçüde dikkat edilmelidir.

Mide gribinden korunmak için nasıl bir beslenme önerilir?
Korunma amacıyla, özellikle dışarıda tüketilen çiğ veya az pişmiş gıdalardan, açıkta satılan içeceklerden ve kişisel hijyeninden emin olunmayan yerlerden uzak durulması önerilir. Hastalık sırasında ise yağsız, baharatsız, az şekerli ve lif içeriği düşük gıdalarla beslenmek (probiyotik yoğurt, muz, haşlanmış patates, pirinç lapası) sindirim sistemini yormayacak ve iyileşmeyi destekleyecektir.

Çocuğum mide gribi oldu, ne zaman hastaneye götürmeliyim?
Çocukta 48 saati geçen yüksek ateş, ağız kuruluğu, 8 saati aşkın süre idrara çıkmama, gözyaşı olmadan ağlama, aşırı halsizlik ve uyku hali, kanlı ishal veya şiddetli karın ağrısı gibi belirtilerden herhangi biri gözlemlenirse vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.