Devlet Okullarında Kayıt Ücreti Yasak

Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Okullarında Kayıt Ücreti ve Bağış Konusunda Net Tavır Aldı

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 2025-2026 eğitim öğretim yılı öncesinde velileri yakından ilgilendiren önemli bir açıklamaya imza attı. Bakanlık, devlet okullarında kayıt ücreti adı altında herhangi bir zorunlu ödeme talep edilemeyeceğini bir kez daha teyit etti. Yapılan resmi açıklamalarda, “Türkiye Cumhuriyeti’nin hiçbir okulunda kayıt parası yoktur” ifadesi kullanılarak, velilerin bu tür talepler karşısında durumu ilgili birimlere bildirmesi istendi. Bu açıklama, devlet okullarında kayıt ücreti konusundaki belirsizlikleri giderirken, velilerin haklarını da net bir şekilde koruma altına alıyor.

Devlet Okullarında Kayıt Ücreti ve Bağış Ayrımı

Milli Eğitim Bakanlığı’nın konuya ilişkin yaptığı açıklamaların merkezinde, “kayıt ücreti” ile “gönüllü bağış” kavramları arasındaki keskin ayrım yatıyor. Anayasa ve ilgili mevzuat uyarınca, Türkiye’deki tüm devlet okullarında ilk ve ortaöğretim düzeyinde eğitim ücretsizdir. Hiçbir okul yönetimi, öğrenci kaydı için velilerden zorunlu bir ödeme talep etme yetkisine sahip değildir. Bu, velilerin mali durumundan bağımsız olarak tüm çocukların eşit şartlarda eğitime erişim hakkını güvence altına alan temel bir prensiptir.

Bununla birlikte, okul-aile birlikleri vasıtasıyla toplanan “gönüllü bağışlar” farklı bir statüdedir. Bu bağışlar, okulun fiziki iyileştirmeleri, kırtasiye ve temizlik giderleri veya sosyal etkinlikler gibi ek ihtiyaçları için kullanılabilir. Ancak MEB, bu bağışların kesinlikle gönüllülük esasına dayanması gerektiğinin ve hiçbir veliye kayıt için ön koşul olarak sunulamayacağının altını çiziyor. Veliler, bağış yapmaya zorlandıklarını hissettiklerinde durumu okul yönetimine, ilçe ve il milli eğitim müdürlüklerine veya bakanlığın kendisine doğrudan bildirebilir.

Velilerin Karşılaşabileceği Senaryolar ve Yapılması Gerekenler

Okulların açılma dönemlerinde, bazı veliler okul yönetimleri veya okul-aile birlikleri tarafından “yardım”, “katkı payı” veya “kayıt ücreti” adı altında ödeme yapmaya zorlanabiliyor. MEB, bu tür taleplerin yasa dışı olduğunu ve hiçbir şekilde karşılanmaması gerektiğini vurguluyor. Velilerin böyle bir durumla karşılaşmaları halinde yapmaları gereken ilk şey, talebi yazılı olarak istemek ve herhangi bir ödeme yapmamaktır. Zira yasal dayanağı olmayan bu tür talepler, genellikle sözlü olarak iletilir ve resmi bir makbuz karşılığında yapılmaz.

İkinci adım, durumu yetkili makamlara iletmektir. Şikayetler, öncelikle ilgili okulun bağlı olduğu ilçe milli eğitim müdürlüğüne yapılmalıdır. Gerekirse, il milli eğitim müdürlüğü veya MEB’in kendi hattı ve resmi internet sitesi üzerinden de şikayette bulunulabilir. Bakanlık, yaptığı açıklamalarda, bu tür usulsüz taleplerde bulunan okul yöneticileri ve okul-aile birlikleri hakkında gerekli idari ve cezai işlemlerin başlatılacağının altını çizmiştir. Veliler, çocuklarının eğitim hakkının önünde bir engel olarak görülen bu uygulamalara karşı yasal haklarını kullanmaktan çekinmemelidir.

Okul-Aile Birliklerinin Rolü ve Yasal Çerçeve

Okul-aile birlikleri, 2005 yılında yürürlüğe giren Okul-Aile Birliği Yönetmeliği ile düzenlenmiş sivil toplum kuruluşlarıdır. Amacı, okul ile aile arasında iş birliğini geliştirmek ve eğitim kalitesini artırmak için çalışmaktır. Bu birlikler, gönüllü bağış toplama yetkisine sahiptir ancak bu yetkinin sınırları yönetmelikte açıkça belirtilmiştir. Bağışlar, hiçbir şekilde zorunlu tutulamaz, tahsil edilen paralar mutlaka makbuz karşılığında toplanır ve hesap işlemleri tamamen şeffaf bir şekilde yürütülür.

Birliklerin gelirleri, öğrencilerin eğitim-öğretim giderleri, sosyal ve kültürel etkinlikler, okulun fiziki ihtiyaçları ve iyileştirmeleri gibi alanlarda kullanılır. Ancak, bu harcamaların da velilerden oluşan denetleme kurulu tarafından denetlenmesi ve dönem sonlarında velilere bilgi verilmesi zorunludur. Veliler, okul-aile birliğinin topladığı bağışların nasıl harcandığı konusunda bilgi talep etme hakkına sahiptir. Bu şeffaflık mekanizması, gönüllü bağış sisteminin sağlıklı işlemesi için hayati öneme sahiptir.

MEB’in Denetim Mekanizmaları ve Alo 147 Hattı

Milli Eğitim Bakanlığı, usulsüz uygulamaların önüne geçmek ve velilerin mağduriyet yaşamaması için çeşitli denetim mekanizmaları işletmektedir. İl ve ilçe milli eğitim müdürlükleri bünyesindere denetmenler, okulları düzenli olarak denetler ve şikayetler doğrultusunda özel incelemeler yapar. Ayrıca, MEB’in “Alo 147” hattı, veliler ve öğrenciler için önemli bir iletişim ve şikayet kanalıdır. Bu hat üzerinden yapılan şikayetler, kayıt altına alınır ve ilgili birimlere aktarılarak gerekli işlemlerin başlatılması sağlanır.

Bakanlık, özellikle eylül ayının başında okulların açılmasıyla birlikte bu konuda daha sıkı bir denetim politikası izlemektedir. Yapılan uyarılar ve açıklamalar, hem okul yöneticilerini hem de velileri bilinçlendirmeyi amaçlamaktadır. Velilerin, herhangi bir usulsüzlük durumunda çekinmeden bu kanalları kullanmaları, sistemin doğru işlemesi ve benzeri uygulamaların önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Velilere Pratik Öneriler ve Haklar

Velilerin, çocuklarının okul kaydı sırasında karşılaşabilecekleri mali talepler karşısında bilinçli olmaları önemlidir. İlk olarak, devlet okullarında kayıt ücreti ödenmesinin yasal bir zorunluluk olmadığı unutulmamalıdır. Okul yönetimi veya okul-aile birliği tarafından yapılan her türlü mali talebin yasal dayanağını sormak velilerin en doğal hakkıdır. Gönüllü bağış dışında, “kayıt parası”, “yardım”, “sınıf donanım ücreti” gibi zorunlu tutulan talepler reddedilmelidir.

Ödeme yapılması isteniyorsa, bu ödemenin mutlaka resmi bir makbuz karşılığında ve okul-aile birliği hesabına yapılması gerekir. Nakit ödeme ve makbuzsuz işlemlerden kesinlikle kaçınılmalıdır. Veliler, okul-aile birliğinin toplantılarına katılarak bütçe ve harcamalar konusunda söz sahibi olabilir, denetleme kurulunda görev alarak süreci takip edebilir. Bu sayede, toplanan fonların hesap verebilir ve şeffaf bir şekilde yönetilmesi sağlanır.

Sonuç olarak, Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2025 yılında yaptığı açıklamalar, devlet okullarında kayıt ücreti konusundaki tavrını netleştirmiş ve velilerin haklarını güçlendirmiştir. Eğitimin anayasal bir hak olduğu ve bu hakkın önünde mali engellerin olamayacağı prensibi bir kez daha vurgulanmıştır. Veliler, karşılaştıkları usulsüz uygulamalar karşısında sessiz kalmamalı, mevcut yasal kanalları etkin bir şekilde kullanmalıdır. Bu hem kendi haklarının korunması hem de eğitim sistemindeki şeffaflığın ve adaletin sağlanması açısından hayati öneme sahiptir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Devlet okuluna kayıt yaptırırken ücret ödemek zorunda mıyım?
Hayır, Türkiye’deki tüm devlet okullarında ilk ve ortaöğretim düzeyinde kayıt için herhangi bir ücret ödenmesi zorunlu değildir. Eğitim ücretsizdir.

Okul-aile birliği bağışı zorunlu mu?
Hayır, okul-aile birlikleri tarafından toplanan bağışlar tamamen gönüllülük esasına dayanır. Hiçbir veli, çocuğunun kaydı için bağış yapmaya zorlanamaz. Bağış talebi kaydın bir ön koşulu olamaz.

Okul kayıt ücreti talep ederse ne yapmalıyım?
Öncelikle bu talebin yazılı olarak iletilmesini isteyin ve herhangi bir ödeme yapmayın. Ardından durumu, okulun bağlı olduğu ilçe milli eğitim müdürlüğüne veya MEB’in Alo 147 hattına bildirin.

Gönüllü bağış yapmak istersem, bu bağış nasıl olmalı?
Gönüllü bağışlar, mutlaka okul-aile birliğinin resmi hesabına yapılmalı ve karşılığında resmi bir makbuz alınmalıdır. Nakit ödeme kabul etmeyin ve makbuzsuz işlem yapmayın.

Bağışlar nerelerde kullanılıyor ve bu harcamaları kim denetliyor?
Okul-aile birliği gelirleri, okulun fiziki iyileştirmeleri, temizlik, kırtasiye ve öğrencilerin sosyal etkinlikleri gibi alanlarda kullanılır. Harcamalar, velilerden oluşan denetleme kurulu tarafından denetlenir ve dönem sonlarında velilere bilgi verilir.