Erkeklerde En Sık Görülen 2. Kanser

Prostat Kanseri: Türkiye’de Erkeklerde En Sık Görülen İkinci Kanser Türü

Türkiye’de erkeklerde en sık görülen kanser türleri arasında ikinci sırada prostat kanseri yer alıyor. 15 Eylül Prostat Kanseri Farkındalık Günü kapsamında açıklamalarda bulunan DoktorTakvimi uzmanlarından Tıbbi Onkoloji ve İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Benekli, bu hastalığın epidemiyolojik verilerini ve önemini paylaştı. Türkiye’de ve dünyada kanser istatistikleri, hastalığın halk sağlığı üzerindeki etkisini net bir şekilde ortaya koyuyor.

Türkiye’de Erkeklerde En Sık Görülen 10 Kanser Türü

Türkiye’de erkek popülasyonunda en sık teşhis edilen kanser türlerinin sıralaması, risk faktörlerinin anlaşılması açısından kritik öneme sahiptir. İstatistiklere göre, erkeklerde en sık görülen ilk 10 kanser türü şu şekilde sıralanıyor: akciğer kanseri, prostat kanseri, kolon kanseri, mesane kanseri, mide kanseri, non hodgkin lenfoma, böbrek kanseri, gırtlak kanseri, tiroid kanseri ve pankreas kanseri. Bu sıralama, sağlık politikalarının ve koruyucu hekimlik uygulamalarının şekillenmesinde yol gösterici olmaktadır.

Akciğer Kanseri ve Sigara İlişkisi

Listede birinci sırada yer alan akciğer kanserinin en önemli ve önlenebilir nedeni sigara kullanımı olarak belirtiliyor. Tütün ürünlerinin kullanımı, akciğer kanseri vakalarının büyük bir çoğunluğundan sorumludur. Kadınlarda ise en sık görülen kanser türü meme kanseridir. Bu dağılım, cinsiyete özgü risk faktörlerinin ve tarama programlarının önemini vurgulamaktadır.

Türkiye’nin Kanser İstatistikleri ve Demografik Veriler

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Sağlık Bakanlığı verileri, ülkedeki kanser yükünü anlamak için temel oluşturuyor. Türkiye’de 2020 yılında nüfus 84 milyon iken, yıllık yeni kanser vaka sayısı 233.834 olarak raporlanmıştır. Aynı yıl, kansere bağlı yaşam kaybı sayısı ise 126.335’tir. Bu rakamlar, kanserin ülkedeki önemli bir mortalite ve morbidite nedeni olduğunu gösterir. Erkeklerde prostat kanseri, kolorektal (kolon) kanser ve akciğer kanserine, diğer kanser türlerine kıyasla daha sık rastlanmaktadır.

Prostat Kanserinin Önemi ve Risk Faktörleri

Prostat kanseri, erkek üreme sisteminin bir parçası olan prostat bezinde gelişen malign bir tümördür. Yaşlanma, bu kanser türünün gelişiminde en önemli risk faktörüdür. Aile öyküsü ve genetik yatkınlık da hastalığın ortaya çıkma olasılığını artıran unsurlar arasında sayılır. Bazı çalışmalar, yağdan zengin beslenme tarzının da riski artırabileceğine işaret etmektedir. Erken evrelerde genellikle belirti vermeyen bu hastalık, ileri evrelerde idrar yapmada zorluk, kanlı idrar veya semen, kemik ağrısı gibi semptomlara neden olabilir.

Tanı ve Tarama Yöntemleri

Prostat kanseri taramasında en yaygın kullanılan yöntem, PSA (Prostat Spesifik Antijen) kan testidir. PSA seviyelerindeki anormal yükseklik, bir uyarı işareti olarak kabul edilir ve daha ileri tetkiklerin yapılmasını gerektirir. Dijital rektal muayene (DRM) de tanı sürecinde kullanılan diğer bir yöntemdir. Şüpheli durumlarda, kesin tanı prostat biyopsisi ile konulur. Biyopsi sonucunda kanser teşhis edilirse, hastalığın yayılımını (evresini) belirlemek için MRG, BT taraması veya kemik sintigrafisi gibi görüntüleme tekniklerine başvurulur.

Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Prostat kanseri tedavisi, hastalığın evresine, tümörün agresiflik derecesine (Gleason skoru), hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilir. Erken evre ve düşük riskli hastalıkta aktif izlem (watchful waiting) bir seçenek olabilir. Lokalize prostat kanseri için radikal prostatektomi (prostatın cerrahi olarak çıkarılması) veya radyoterapi (ışın tedavisi) standart tedavi yaklaşımlarıdır. İleri evre veya metastatik hastalıkta ise hormon tedavisi (androjen deprivasyon tedavisi), kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi gibi sistemik tedaviler uygulanır. Tedavi kararı, multidisipliner bir onkoloji kurulunda hasta için en uygun seçenek değerlendirilerek verilir.

Korunma ve Erken Teşhisin Rolü

Prostat kanserinden korunmaya yönelik kesinleşmiş bir yöntem olmamakla birlikte, sağlıklı bir yaşam tarzının benimsenmesi genel kanser riskini azaltmada etkilidir. Düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı kiloyu koruma, işlenmiş kırmızı et tüketimini sınırlama ve sebze-meyveden zengin bir beslenme önerilmektedir. Erken teşhis ise hastalık yönetiminde en kritik faktördür. Özellikle 50 yaş ve üzeri erkeklerin, aile öyküsü olanların ise 40-45 yaşlarından itibaren düzenli olarak üroloji kontrollerine gitmesi ve PSA testi yaptırmayı düşünmesi önerilir. Erken evrede teşhis edilen prostat kanserinde tedavi başarısı oldukça yüksektir.

Türkiye’deki kanser istatistikleri, prostat kanseri ile mücadelede toplumsal farkındalığın artırılması ve düzenli tarama programlarının önemini gözler önüne seriyor. Bilimsel veriler ışığında hareket ederek, erken teşhis oranlarını artırmak ve yaşam kalitesini yükseltmek mümkün olabilmektedir. Kanserle mücadele, bireysel farkındalığın yanı sıra, sağlık sisteminin etkin planlaması ve toplumun bilinçlendirilmesi ile sürdürülebilir bir başarıya ulaşacaktır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Prostat kanseri en sık hangi yaş grubunda görülür?
Prostat kanseri genellikle 50 yaş ve üzeri erkeklerde görülür. Yaş ilerledikçe hastalığa yakalanma riski önemli ölçüde artar. Ailesinde prostat kanseri öyküsü olan bireylerde ise risk artışı nedeniyle tarama daha erken yaşlarda (40-45) başlayabilir.

PSA testi nedir ve nasıl yorumlanır?
PSA (Prostat Spesifik Antijen), prostat hücreleri tarafından üretilen bir proteindir. Kanda yapılan PSA testi, bu proteinin seviyesini ölçer. Yüksek PSA seviyeleri prostat kanseri, prostat iltihabı (prostatit) veya iyi huylu prostat büyümesi (BPH) gibi durumların bir göstergesi olabilir. Anormal bir değer, mutlaka daha ileri tetkiklerle değerlendirilmelidir.

Prostat kanseri tedavi edilebilir bir hastalık mıdır?
Evet, erken evrede teşhis edilen prostat kanseri yüksek oranda tedavi edilebilir bir hastalıktır. Lokalize hastalıkta cerrahi veya radyoterapi gibi yöntemlerle tedavi sağlanabilir. İleri evre hastalık ise kronik bir hastalık olarak kabul edilir ve uzun süreli, etkin bir şekilde yönetilebilir.

Prostat kanseri belirtileri nelerdir?
Erken evre prostat kanseri çoğunlukla belirti vermez. Hastalık ilerledikçe sık idrara çıkma (özellikle geceleri), idrar yapmaya başlamada veya idrarı tutmada zorluk, idrar akışında zayıflık, kanlı idrar veya kanlı semen, ve kemiklerde ağrı gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Bu belirtilerden herhangi biri görüldüğünde bir üroloji uzmanına başvurmak gerekir.

Prostat kanserinden korunmak mümkün müdür?
%100 korunma sağlayan bir yöntem olmamakla birlikte, sağlıklı bir yaşam tarzı riski azaltmaya yardımcı olabilir. Bu kapsamda sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, ideal kiloyu koruma ve sigara kullanmama gibi faktörler önem taşır.