Gençlerde kanser riski: Neden bu kadar arttı?
Gençlerde Kanser Riski: Neden Bu Kadar Arttı?
Son 50 yılda kanserden ölüm oranları beşte birden fazla azalmış olmasına rağmen, 50 yaş altı bireylerde kanser vakalarının alarm verici şekilde arttığı gözlemleniyor. Dünya genelinde gençlerde kanser riski neden bu kadar yükseldi? Bu sorunun yanıtını bulmak amacıyla yapılan çalışmalar ve istatistikler derinlemesine incelendi.
Kanser Ölüm Oranları ve Vaka Sayıları: İstatistiksel Değişimler
NHS verilerine dayanan son araştırmalar, kanserle ilgili ölüm oranlarının ciddi bir şekilde düştüğünü göstermekle birlikte, gençlerin riskinin arttığını ortaya koyuyor. 1973 yılında 100.000 kişide 328 olan kanserden ölüm oranı, 2023 yılı itibariyle %22’lik bir azalma ile 252’ye gerilemiş durumda. Ancak, aynı dönemde kanser teşhislerinde belirgin bir artış gözlemlenmiştir. 1970’lerde 100.000 kişide 413 olan vaka sayısı, günümüzde 607’ye ulaşmıştır.
Gençlerde Kanser Riski Artışında Etkili Faktörler
Özellikle 20-49 yaş grubunda, 1990’ların başından beri kanser vakalarının %23 oranında arttığı bilinmektedir. Uzmanlar, bu durumun obezite, kötü beslenme, hareketsizlik ve alkol tüketimi ile ilgili olduğunu vurgulamaktadır. Chicago’da American Society of Clinical Oncology’nin yıllık konferansında yapılan açıklamaya göre, modern yaşam tarzı genç yaşta kanser riskini artırmaktadır.
Dr. Jessica Paulus, özellikle 20’li ve 30’lu yaşlardaki bireylerde kolon kanseri vakalarının yüksek oranda obezite ile ilişkilendirildiğini belirtmiştir. Çalışmaya dahil edilen 14 binden fazla genç hasta, tanı anında obez olup yüksek düzeyde stres, yorgunluk ve endişe bildirmiştir. Bu veriler, hastaların sağlık durumlarını kendi beyanlarıyla değerlendirdikleri bir araç olan “sıkıntı termometresi” üzerinden toplanmıştır.
Mikrobiyom ve Beslenme Alışkanlıklarının Etkisi
Prof. Neil Iyengar, gençlerde kanser oranlarındaki artışın mikrobiyom dengesinin bozulması ile de ilişkili olabileceğini ifade etti. Özellikle beslenme alışkanlıkları, mikroplastiklere maruz kalma ve kimyasalların bu dengeyi bozarak kanser riskini artırabileceğine dikkat çekmektedir. Iyengar, “İyi beslenme ve düzenli egzersiz için hiçbir zaman erken değil. Şekerli içecekler ve bazı işlenmiş gıdalar da sigara kadar zararlı düşünülmeli,” şeklinde yorumda bulundu.
Sigara Kullanımı ve Gençlerdeki Kanser Artışı
Bazı uzmanlar, gençlerdeki kanser artışının sigarayla doğrudan ilişkili olmadığını savunmaktadır. Prof. Paul Pharoah, akciğer kanseri oranlarının tüm yaş gruplarında azaldığına dikkat çekerek, sigaranın gençler arasındaki kanser artışının temel nedeni olamayacağını ifade etmektedir. 1970’lerden bu yana İngiltere ve Galler’de, kanserden kurtulma oranı iki katına çıkmıştır, fakat son on yılda bu ilerlemenin ciddi ölçüde yavaşladığı gözlemlenmiştir.
Teşhis ve Tedavi Süreçlerindeki Eylemler
Rapora göre, 2010’dan önceki on yıllarda hayatta kalma oranlarındaki artış, son dönemle karşılaştırıldığında üç ila beş kat daha hızlı olmuştur. İngiltere, kanser sonuçları açısından diğer benzer ülkelerin gerisinde kalmaya devam etmektedir. Teşhislerde yalnızca %54’ü kanserin birinci veya ikinci evresinde yapılabilmektedir. Bu oran, tedavi başarısının en yüksek olduğu aşamalar açısından yetersiz kalmaktadır ve son 10 yılda kayda değer bir ilerleme sağlanamamıştır.
Cancer Research UK Genel Müdürü Michelle Mitchell, ölüm oranlarının düşmesi ve hayatta kalmanın artmasının sevindirici olduğunu, ancak günlük ölümlerin hâlâ çok yüksek olduğunu belirtmiştir. Mitchell, “İngiltere’de her gün 460’tan fazla insan kanser nedeniyle hayatını kaybediyor. Çok sayıda vaka hâlâ geç teşhis ediliyor. Bu tabloyu değiştirmek için acilen etkili bir Ulusal Kanser Planı gerekiyor,” demiştir. Kuruluş, daha erken teşhis, testlere hızlı erişim, daha etkili hekim yönlendirmeleri ve ulusal bir akciğer kanseri tarama programı talep etmektedir. Bu adımların, binlerce hayat kurtarabileceği vurgulanmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Gençlerde kanser riski nedir?
Gençlerde kanser riski, son yıllarda belirgin bir artış göstermiştir ve bu durum, obezite, kötü beslenme, hareketsizlik ve alkol tüketimi gibi faktörlerden kaynaklanmaktadır.
Gençlerde hangi kanser türleri sık görülüyor?
20-49 yaş grubundaki bireylerde en çok görülen kanser türleri arasında kolon kanseri yer almaktadır.
Kanser teşhisinde yaşanan gecikmelerin nedeni nedir?
Kanser teşhislerinde %54 oranında birinci veya ikinci evrede tanı koyulması söz konusudur. Bu durum, tedavi sürecinin başarılı olması açısından yetersiz kalmaktadır.
Kanser tedavisinde ne gibi çözümler önerilmektedir?
Uzmanlar, daha erken teşhis, testlere hızlı erişim, daha etkili hekim yönlendirmeleri ve ulusal bir akciğer kanseri tarama programının acilen hayata geçirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Obezite ile kanser arasında ne gibi bir bağlantı var?
Araştırmalar, genç bireylerde görülen kolon kanseri vakalarının yüksek oranda obezite ile bağlantılı olduğunu göstermektedir.
Gençlerde kanser riski, gençlerde kanser riski nedeniyle artış göstermekte ve bu durum günümüz toplumlarında önemli bir sorun haline gelmiştir. Sağlık uzmanları, bu durumu değiştirmek için acil önlemler alınmasının gerekliliğini vurgulamaktadır.
