Pirinçteki Sessiz Tehlike: Arsenik Birikimi

Pirinç, dünya genelinde yaygın olarak tüketilen önemli bir besindir. Ancak uzmanlar, bu gıdanın arsenik gibi zararlı maddeleri bünyesinde biriktirme riski taşıdığına dikkat çekiyor. Tarımda kullanılan su ve toprakta bulunan arsenik, doğrudan insan sağlığını tehdit etmektedir.

Arsenik Nedir ve Nereden Gelir?

İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Aysun Sağlam, pirinçteki arsenik birikimi hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Arsenik, doğada doğal yollarla toprakta ve sularında bulunur. Bununla birlikte, insan faaliyetleri nedeniyle bu madde daha da artış göstermektedir. Volkanik faaliyetler, kaya erozyonu ve orman yangınları gibi doğal olaylarla birlikte madencilik, fosil yakıt kullanımı ve endüstriyel atıklar gibi insan etkinlikleri arseniğin seviyesini artırmaktadır.

Pirinçte Arsenik Birikiminin Nedenleri

Dr. Sağlam, pirincin sulak alanlarda yetişen bir bitki olduğunu ifade etmektedir. Bu durum, pirincin arsenik emiliminde yüksek oranlara ulaşmasını doğurur. Kökleri, toprakta ve suda çözünmüş arseniği emer ve bu madde doğrudan pirinç tanelerine taşınır. Dolayısıyla pirinç, diğer tahıllara kıyasla daha fazla arsenik biriktirme eğilimindedir.

Uzak Doğu ülkelerinde, arsenik ile kirlenmiş topraklarda pirinç üretimi hakkında pek çok bilimsel çalışma yapılmışken, Türkiye’de bu konuda gerçekleştirilen araştırmalar oldukça sınırlıdır.

İklim Değişikliği ve Arsenik

İklim değişikliği, pirinçteki arsenik seviyesinin artmasına yol açabilir. Columbia Üniversitesi’nde yapılan araştırmalara göre, sıcaklıkların 2 derece artması ve atmosferdeki karbondioksit seviyesinin yükselmesi, zararlı maddelerin pirince geçişini hızlandırmaktadır. Bu durum, gelecekte daha büyük sağlık sorunlarıyla karşılaşabileceğimiz anlamına geliyor.

Sağlık Üzerindeki Etkileri

Arsenik maruziyetinin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini belirten Dr. Sağlam, kısa vadede mide ağrısı, kusma ve deri lezyonları gibi belirtilerin ortaya çıkabileceğini anlatmaktadır. Uzun vadede ise bu durum, akciğer, karaciğer, mesane ve böbrek kanseri gibi ölümcül hastalıklara neden olabilir. Ayrıca kalp hastalıkları, diyabet ve bağışıklık sistemi bozukluklarıyla da ilişkili olduğu belirtilmektedir.

Çözüm Önerileri

Dr. Sağlam, tüketicilerin bireysel olarak alabileceği önlemlerin sınırlı olduğunu vurgulamaktadır. Bilinçli bir tüketici, aşırı pirinç tüketiminden kaçınarak az da olsa korunabilir. Ancak asıl çözüm, üretim aşamasında alınacak tedbirlerde yatmaktadır. Arsenik emilimi düşük pirinç türlerinin geliştirilmesi, su ve toprak yönetiminin iyileştirilmesi ve endüstriyel arsenik salınımının önlenmesi gibi adımlar, daha etkilidir.