Türkiye seyahate doyamadı: 10,7 milyon yerli turist
2025’in İlk Çeyreğinde Yerli Turist Hareketliliği: 10,7 Milyon Kişiyle Rekor Kırıldı
Veriler, 2025’in ilk üç ayında Türkiye’de yaşayan vatandaşların seyahat eğilimlerinde dikkat çekici bir yükseliş yaşandığını gösteriyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 10 milyon 750 bin yerli turist’in yurt içinde konaklamalı seyahate çıktığını belirtiyor. Gezi amaçlı kısa süreli dışarı çıkışlar hariç tutulduğunda bile seyahat sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre %28,4 artarak 12 milyon 653 bin olarak kayda geçti.
Seyahat Hacmi Verileri
Seyahat sayısı ve kişi sayısı
TÜİK veri setinde dikkat çeken ilk detay, mobiliteyi gösteren iki temel göstergedeki eşzamanlı artış. Seyahate çıkan birey sayısı (10,7 milyon) ile gerçekleşen seyahat sayısı (12,65 milyon) arasındaki yaklaşık 2 milyonluk fark, benzer dönemlerde nadiren gözlenen bir fazlalığı ortaya koyuyor. Seyahat başına düşen kişi sayısının 1,17 olması, aynı bireyin yılın ilk üç ayında birden fazla konaklamalı gezi yaptığı anlamına geliyor.
Artış oranları
2024 ilk çeyrek rakamlarıyla karşılaştırıldığında %28,4’lük seyahet sayısı artışı, son beş yılın en yüksek ilk çeyrek büyümesi olarak kayıtlara girdi. 2020–2023 döneminde pandemi etkisiyle %36,7’ye kadar düşen mobilite katsayısı, 2024’te normalleşmeyle %12 seviyelerine dönmüştü. 2025 başındaki %28,4’lük sıçrama, hızlanan normalleşme sürecinin yanı sıra sosyoekonomik dinamiklerle de ilişkilendiriliyor.
Harcama Miktarına Dair Detaylar
Toplam harcama
yerli turistlerin ilk üç ayda yaptığı toplam harcama tutarı 76 milyar 459 milyon TL olarak belirlendi. Bu rakam 2024 ilk çeyreğine göre %68,9 yükseldi. Harcamadaki artış oranı, seyahat sayısındaki %28,4’lük artışın yaklaşık 2,4 katı. Aynı dönemde TÜFE artışı %55 civarında seyrettiğinden, reel anlamda %9’a yakın ilave harcama yapıldığı öngörülüyor.
Seyahet başına ortalama
Ortalama harcama tutarı 6 bin 40 TL ile bir önceki seneye kıyasla nominal olarak bin 330 TL arttı. Enflasyon düzeltmesi yapıldığında reelde %240 seviyelerinde seyreden 2024 ortalamasına kıyasla %8,5 civarında getirili bir seyir gözlemlendi.
Harcama dağılımı
TÜİK’in pay tablosuna göre 76,5 milyar TL’nin dağılımı şu şekilde:
- Yeme-içme: 32 milyar TL (%32)
- Ulaştırma: 21,7 milyar TL (%28,4)
- Konaklama: 8,2 milyar TL (%10,8)
- Diğer: 21,5 milyar TL (%28,8)
Geçmiş dönemlerle karşılaştırıldığında yeme-içme payı üç puan gerilerken, ulaştırma iki puan yükseldi. Konaklamanın toplamdaki oranı 2023 ilk çeyrekte %14 civarındayken, 2025 başında %10,8’e inerek üç yılın en düşük seviyesine geriledi.
Seyahat Amaçları
Akraba ziyareti
Seyahat amacı verileri, katılımcıların %71,3’ünün öncelikli gidiş gerekçesinin akraba ziyareti olduğunu gösteriyor. Aile bireylerinin yaşadığı farklı şehirler arası ziyaretler, festivaller ve özel günler rotası olarak öne çıkıyor. Pandemi sonrası artan sosyalleşme talebi, bu oranın 2020 öncesinde ortalama %63–64 bandında seyrettiğini düşünüldüğünde önemli kabul ediliyor.
Gezi, eğlence ve tatil
Rekreasyon odaklı amaçlar %19,6 paya sahip. Kış turizmi, kültür turları ve yayla tatillerinin başı çektiği bu segmentteki artış, 2023–2024 döneminde oluşan üç yıla yaygın ertelenmiş talebin karşılandığına işaret ediyor.
Diğer (sağlık, iş, eğitim)
Sağlık (%5,8), iş (%2,4) ve eğitim (%0,9) amaçlı seyahatler toplamda %9,1 oluşturdu. Sağlık seyahatlerinin payında 2024 son çeyrekten itibaren bariz düşüş gözleniyor; bu durumun hastanelerin filizlenen şehir dışı randevu sistemiyle birlikte bölge bazlı hizmet artışından kaynaklandığı öne sürülüyor.
Konaklama Tercihleri
Akraba–arkadaş evi
Toplam 84 milyon 567 bin geceleme içinde 67 milyon 654 bin akraba ya da arkadaş evinde geçirildi. Bu tür konaklamalar, toplamda %80 paya denk geliyor. Kayıt dışı kısa dönem kiralık konutların da bu kategoriye yazıldığı göz önünde bulundurulduğunda payın %83’e kadar çıkabileceği tahmin ediliyor.
Konaklama tesisleri
Kamu ve özel sektör işletmelerindeki geceleme 4 milyon 976 bin olarak hesaplandı. Bu oranın 2024 ilk çeyrekte 5,7 milyon olduğu göz önünde alındığında yaklaşık %13 gerileme yaşanıyor. Kapasite kullanım oranlarına dair sektör raporları, birçok tesisin ücret ayarı yoluna gittiğini doğruluyor ancak talebin büyük bölümünün konvansiyonel otele yönelmediği görülüyor.
Diğer konaklama biçimleri
Kiralık tatil evleri, apart daireler, kamp alanları ve çadır alanları toplamda 12 milyon gecelemeye denk geliyor. Mikro işletmelerin dijital platformlar aracılığıyla sunduğu kısa süreli kiralama alternatifleri, konaklama başına harcanabilir gelirini artıran birçok yerli turist için cazip hâle geldi.
Nüfus ve Demografik Dağılım
Yaş grupları
TÜİK tablosundaki yaş dilimlerine göre 25–34 yaş aralığı %26 ile en hızlı seyahat eden grubu oluşturuyor. 35–44 yaş arası %24, 45–54 yaş arası ise %17’lik paya sahip. 15–24 yaşın %13’lük payı ise üniversite eğitimi sırasında ara tatil dönemleriyle ilişkilendiriliyor.
Cinsiyet
Profilde kadın oranı %51, erkek oranı %49. Geçmiş yıllarda bu oranın daha fazla erkek lehine kaydığı gözlenmişti. Çocuklu ailelerin seyahatlerdeki artışı, kadın katılım yükselişini açıklayan temel etken olarak öne çıkıyor.
Konut tapulu göçmen oranı
Adres kayıt sisteminde ikametgâhı aynı ilde görünen kişilerin seyahatlerinin toplamın %41’ine denk gelmesi, nüfusun sosyolojik hareketliliği hakkında ipucu veriyor. Geçici göç rotasında bulunan iller arası akraba ilişkileri, bu tabloyu besliyor.
Ekonomi ve Seyahat Eğilimi İlişkisi
Gelir grubu dağılımı
2025 ilk çeyrek Medyan Hanehalkı Kullanılabilir Gelir eşiği 27 bin 300 TL olarak belirlenmişti. Bu tutarın üstündeki gelir grubunda yer alan haneler, seyahatlere katılan kişilerin %71’ini oluşturuyor. Düşük ve orta gelir gruplarında harcamada yeterlik eşiğinin yöresel olarak düşük kalması, seyahat içeğini değiştirdiği raporlanıyor.
Döviz kuru etkisi
TL’deki durağan seyir, merkez bankası rezervlerinin yüksek seyriyle birlikte iç talebin yurt dışına kaymasını sınırladı. Dış hat uçuş bilet fiyatlarındaki %37 artış nedeniyle iç destinasyon tercihlerinde büyüme gözlemlendi.
Kredi kartı harcamaları
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verileri, kredi kartıyla yapılan konaklama ve ulaşım ödemelerinde ilk çeyrekte %58’lik artışı gösteriyor. Sektör yetkilileri, bu artışın altında yatan ana itici gücün konut kredisine benzeyen 12–18 aylık taksitli turizm kredilerinin eklenerek devreye alınması olduğunu ifade ediyor.
Sektör Uzmanlarının Değerlendirmeleri
Talep açığı ve ertelenme eşiği
Turizm İşletmecileri Derneği (TÜROB) Başkan Yardımcısı Yavuz Eskiyapan, “2022 ve 2023 yıllarında ertelenen yakın mesafe ziyaretlerinin yüksek maliyetli oteller yerine daha ulaşılabilir destinasyonlara kayması, konaklama kategorisinde net bir sapmaya neden oldu” dedi. Açıklama, konaklamada düşen payın temel sürücüsünü ortaya koyuyor.
Fiyat esnekliği
Anadolu Turizm Federasyonu yetkililerine göre, taşıma ücretleri geçen yıla göre etiket artışı gösterse de konaklama fiyatlarında göreceli denge oluştu. “İç turizmde ikinci konutların entegrasyonu, toplam maliyeti düşürken kişi başına vergiye düşen otomotiv ciro rakamının %23 artmasını sağladı” tespiti raporlara yansıtıldı.
Dijital platform etkisi
e-ticaret ve rezervasyon platformlarındaki kampanyalı tatil paketleri, ilk çeyrekte 1,9 milyon yerli turist’in erken rezervasyon yaptırmasına neden oldu. 2024’te aynı dönemde satın alınan erken rezervasyon paket sayısı 980 bin düzeyindeydi.
Bölgesel İlgi Alanları
Akdeniz ve Ege
Antalya, Muğla ve İzmir illeri, geceleme açısından sırasıyla ilk üç sırada yer aldı. Ancak geceleme başına ortalama harcama tutarı yalnızca 2 bin 150 TL; bu değer Marmara bölgesinde 3 bin 440 TL’ye çıkıyor. Uzmanlara göre Akdeniz-Ege destinasyonlarına yönelen dar gelir gruplarının kısa süreli konakladığı gözlemlendi.
İç Anadolu ve Doğu
Kayseri, Nevşehir, Erzurum, Rize ve Trabzon gibi iller, akraba ziyareti ile kayak ve kültür turizmini birleştiren rotalar açısından öne çıkıyor. Bu bölgelere yapılan gezilerde konaklama tesisi kullanımı %46 seviyesinde; bu oran Akdeniz ve Ege’de %18 civarında seyrediyor.
Marmara kümelenmesi
Şehir içi tatil denince akla gelen İstanbul’un üç bölgeyi geride bırakması, toplam konaklama sayısında ikinci sıraya yükselmesi dikkat çekti. İstanbulkart entegre sisteminin sunduğu şehir içi toplu ulaşım indirimleri, günübirlik çıkış maliyet
