Türkiye’de Gazlı İçeceklerdeki Şeker Oranı: Avrupa’nın 4 Katı

Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu’nun yaptığı açıklamaya göre, Türkiye’de satılan gazlı içeceklerdeki şeker oranı, özellikle fruktoz bazlı tatlandırıcı miktarı, Avrupa ülkelerindekinin yaklaşık dört katı seviyesinde. Bakanlık, bu durumun obezite ve diyabet gibi kronik hastalıkların artışına katkıda bulunduğunu belirterek, şekerli gıdaları kapsayan yeni düzenlemeler üzerinde çalıştığını duyurdu.

Türkiye’deki Gazlı İçecek Pazarı ve Şeker Kullanımı

Türkiye’de gazlı içecek tüketimi son yıllarda giderek artıyor. Piyasada yer alan ürünlerin büyük çoğunluğu, yüksek fruktozlu mısır şurubu (HFCS) veya rafine şeker içeriyor. Bu durum, özellikle çocuk ve gençlerde kontrolsüz şeker alımını tetikliyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), günlük şeker tüketiminin toplam enerji alımının %10’unu geçmemesi gerektiğini önerirken, Türkiye’de bu oranın çok daha üzerinde tüketim yapıldığı gözlemleniyor.

Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı araştırmalar, gazlı içeceklerde şeker oranının bazı ürünlerde 100 ml’de 12 grama kadar çıktığını ortaya koyuyor. Bu miktar, bir kutu içecekte 35-40 gram şekere denk geliyor ki, bu da DSÖ’nün yetişkinler için belirlediği günlük maksimum şeker sınırının neredeyse tamamını karşılıyor.

Avrupa ile Karşılaştırma ve Yasal Düzenlemeler

Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde gazlı içeceklerde kullanılan şeker miktarı, Türkiye’ye kıyasla daha düşük düzeylerde seyrediyor. Şeker vergisi uygulayan ülkelerde üreticiler, daha az şeker kullanmaya teşvik ediliyor. Örneğin, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerde gazlı içeceklerde şeker oranı, 100 ml’de ortalama 3-4 gramı geçmiyor. Türkiye’de ise bu oranın 4 katına kadar çıkması, sağlık otoritelerini harekete geçirdi.

Sağlık Bakanlığı, yeni düzenlemelerle ürünlerdeki şeker içeriğinin sınırlandırılmasını ve vergilendirme politikalarının gözden geçirilmesini planlıyor. Ancak düzenlemenin detayları henüz netlik kazanmadı. Konuyla ilgili çalışmaların 2024 yılı içinde tamamlanması bekleniyor.

Şeker Tüketiminin Sağlık Üzerindeki Etkileri

Aşırı şeker tüketimi, başta obezite olmak üzere tip-2 diyabet, kalp-damar hastalıkları ve karaciğer yağlanması gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Gazlı içecekler, yüksek glisemik indeksleri nedeniyle kan şekerinde ani dalgalanmalara neden oluyor. Bu durum, uzun vadede insülin direncini tetikleyerek metabolik sorunları artırıyor.

Türk Diyabet Vakfı’nın verilerine göre, Türkiye’de her üç yetişkinden biri obezite sınırında veya obez. Özellikle genç nüfusta fast-food ve şekerli içecek tüketiminin artması, bu eğilimi daha da körüklüyor.

Tüketici Önerileri ve Alternatifler

Şeker alımını azaltmak isteyen tüketicilerin ilk adımı, etiket okuma alışkanlığı kazanmak olmalı. Ürünlerdeki besin değerleri tablosu incelenerek, şeker oranı düşük seçeneklere yönelmek öneriliyor. Maden suyu, şekersiz bitki çayları ve ev yapımı meyve suları, gazlı içeceklere alternatif olarak değerlendirilebilir.

Sağlık Bakanlığı tarafından yapılacak düzenlemeler, gazlı içeceklerde şeker oranını düşürmeyi hedefliyor. Ancak tüketicilerin de bilinçli tercihler yaparak bu sürece destek vermesi gerekiyor.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Gazlı içeceklerdeki şeker oranı neden bu kadar yüksek?

Gazlı içecek üreticileri, lezzeti artırmak ve bağımlılık yaratma etkisini güçlendirmek amacıyla yüksek miktarda şeker veya fruktoz bazlı tatlandırıcılar kullanıyor.