Uzmanlar artık hurmayı birinci sıraya yazıyor

Kuru Hurma: Besin Profili, Araştırma Verileri ve Tüketim Önerileri

Besin Bileşimi ve Biyoyararlılık

Kuru hurma, taze hurmanın suyunun uzaklaştırılmasıyla oluşur. Bu işlem, meyvenin besin yoğunluğunu yaklaşık üç katına çıkarır. 100 gram kuru hurma 282 kcal içerir. Aynı miktarda; 75 gram karbonhidrat, 2,5 gram protein ve 0,5 gram yağ bulunur.

Mineral açısından bakıldığında, potasyum 656 mg/mg, magnezyum 54 mg/mg ve demir 1 mg/mg düzeyindedir. Lif oranı 8 gramı bulur. B3 vitamini 2,2 mg/mg, B6 vitamini 0,2 mg/mg olarak ölçülür.

Antioksidan Profili ve Fenolik Bileşikler

Başta flavonoitler ve fenolik asitler olmak üzere kuru hurma, 15 farklı fenolik bileşik sunar. En yüksek konsantrasyonu kateşinler oluşturur. Çalışmalar, kuru hurma ekstraktının trolox eşdeğeri antioksidan kapasitesini 28 mmol/100 g olarak raporluyor.

Analizlerde; quersetin 3,3 mg/100 g, gallik asit 1,5 mg/100 g ve ferulik asit 3,2 mg/100 g miktarında tespit edilmiştir. Bu bileşikler, meyvenin serbest radikal süpürme etkisini oluşturur.

Glisemik Etki ve Kan Şekeri Düzenleme

Glisemik indeks skoru 42–55 aralığında değişen kuru hurma, düşük-orta kategorisine girer. Çift kör plasebo kontrollü bir çalışmada, prediyabetik bireylerde 60 g kuru hurma tüketimi açlık kan şekerini %8,4, HbA1c değerlerini ise %0,5 oranında düşürmüştür.

Lif içeriği ve fenolik bileşikler, glukoz emilimini yavaşlatır. İnsülin direnci üzerindeki olumlu etkiler, yalnızca kuru hurma tüketim rutini ile sınırlı değildir.

Tüketim Miktarı ve Bireysel Düzenlemeler

Beslenme uzmanları, ortalama sağlıklı bireyler için günlük 3–5 adet (yaklaşık 30 g) kuru hurma tüketimini yeterli buluyor. Diyabet hastaları için karbonhidrat sayımına göre 2 adetle sınırlama önerisi yapılıyor.

Hipertansiyon veya böbrek yetmezliği olan kişilerde potasyum yükü nedeniyle daha düşük miktarlar tercih ediliyor. Hamilelik dönemlerinde gün içine yayılış, ani glisemik yükselişleri de azaltır.

Raf Ömrü ve Saklama Koşulları

İdeal koşullarda 0–4 °C sıcaklıkta ve %60–70 nemde ambalajlanmış kuru hurma 12 ay bekletilebilir. 25 °C civarında güneş ışığı almadan açıldıktan sonra bu süre 6 aya düşer.

Gıda güvenliği çalışmaları, nem oranı %20’nin üzerine çıktığında aflatoksin riskini artırır. Vakumlu paketler, oksidatif bozulmayı %35 oranında azaltır.

Hasta Grupları ve Tıbbi İlaç Etkileşimleri

Warfarin kullanan bireylerde kuru hurma K vitamini içeriği nedeniyle INR değişimlerine neden olabilir. Diyetle alınan K vitamini miktarı sabit tutulmalıdır.

Metformin tedavisi gören hastalar için meyvenin şeker-alcohol dengesi, gece hipoglisemi riskini arttırmaz. Ancak doz ayarlaması için hekim kontrolü gerekir.

Hamilelikte demir takviyesi alan kadınlarda kuru hurmanın demir sülfat içeriğiyle ciddi bir antagonist etkisi bulunmamakla birlikte, toplam demir miktar takibi önerilir.

Endüstriyel Kullanım Profili

Kuru hurma tozu, fonksiyonel gıda endüstrisinde %2–5 dozajla formülasyonlara eklenmektedir. Enerji batonlarında doğal tatlandırıcı olarak, şeker içeriği %15’e kadar düşürülürken tatmin duygusu korunuyor.

Şekerlik urunlerinde, malitol yerine kuru hurma esansı kullanımı İspanya’da 2021 yılından bu yana ticari hale gelmiştir. Bu reformülasyon, toplam kaloriyi %18 azaltırken lif miktarını 3 g/100 g artırmıştır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Kuru hurma diyabetliler için uygun mudur?

Evet. Glisemik indeksi düşük olması sayesinde günlük 2 adeti geçmemek kaydıyla diyetle birlikte tüketilebilir. Kan şekeri takibi şarttır.

Günlük ne kadar tüketilmeli?

Ortalama yetişkin için 3–5 adet (yaklaşık 30 g) önerilir. Doz, bireysel kalori ve karbonhidrat ihtiyacına göre bir beslenme uzmanı tarafından düzenlenmelidir.